Blockchain Nasıl Çalışır?

Blockchain Nasıl Çalışır? Herhangi bir otorite veya merkeze ihtiyaç duyulmadan, verilerin dağınık bir ağ içerisinde saklandığı kayıt teknolojisi blockchain ya da Türkçe adı ile blockzinciri olarak adlandırılmaktadır. İlk kripto para birimi olan Bitcoin ile, ortaya çıkan blockchain, eski veriler üzerinde düzenleme imkanı sunmamaktadır. Bu açıdan blockchain sistemi geleneksel veri tabanlarından farklıdır.

Blockchain Çalışma Sistemi Nasıldır?

Bu sistem, işlemlerin birbiri ardına listelendiği ve dijital olan bir kayıt defteri biçimindedir. Blockzinciri çalışma prensibi kapsamında bloklar bulunmaktadır. Bu blokların içinde ise işlem bilgileri ve kendilerinden önceki bloğun hashı yani şifrelenmiş özeti bulunmaktadır. Bütün bloklar, önceki bloğun şifreli biçimi olduğu için, herhangi bir blokta değişiklik yapılamamaktadır. Eğer değişiklik yapılırsa, bu bloktan sonra gelen diğer tüm bloklarda da değişiklik meydana gelmektedir. Böylelikle bloklardaki veriler hiçbir şekilde değiştirilememektedir.

Blockchain Dağıtık Ağ Nedir?

Blockchain işleyişi açısından dağıtık ağlar büyük bir öneme sahiptir. Dağıtık ağ, aynı veri kaydının, birbiri ile iletişimde olan değişik bilgisayarlar üzerinde saklanmasıdır. Dağıtık ağ üzerinde bulunan bütün donanımlar, tek bir bilgisayar gibi davranmaktadır. Böylelikle bilgisayarlardan birinde teknik arıza oluşsa bile, diğer bilgisayarlarda verilerin kopyası olduğu için blockzinciri çalışması aksamadan devam etmektedir. Bu ağlar sayesinde, herhangi bir otorite veya kurum verilerin sahipliğinde bulunamamaktadır. Haklar, ağda bulunan bütün kullanıcıları eşit bir biçimde teslim edilmektedir. Kayıtlı olan verilerin kimsesin elinde olmaması ise, ağda olan kullanıcılarının hepsinin erişim sağlamasına neden olmaktadır.

Blockchain Teknik Terimler

Blockchain çalışma sistemi konusunun net bir şekilde anlaşılabilmesi için bahsi geçen sözcüklerin bilinmesi gerekmektedir. Bu açıdan hash terimi, herhangi bir uzunluğa sahip olan girdinin alınarak bir dizi matematik algoritması ile şifreli bir çıktı biçimine dönüştürülmesi işlemidir. Bu işlem sayesinde ise güvenirlik sağlanmaktadır. Node terimi, Türkçe olarak düğüm anlamında kullanılmaktadır. Node, temel olarak açık bulunan blok zinciri ağlarına gönüllü olarak bağlanan ve ağlarda yapılan işlemlerin yayılmasına destek sağlayan bilgisayarlar anlamındadır.

Node olarak adlandırılan bilgisayarlar, kurallara uygun olan miktarda coinin üretilip üretilmediğini, yapılan transferlerin uygun bir şekilde imzalanıp imzalanmadığını, blokların doğru veri formatında olup olmadığını ve çifte harcamanın yapılıp yapılmadığını kontrol etmektedir. Bilinmesi gerekilen bir diğer terim ise, proof of work yani iş kanıtı terimidir. Kısaca PoW olarak adlandırılan bu terim, bilgisayarların, belirlenmiş olan iş için emek harcadığının ispatlanması yöntemi anlamına gelmektedir. En basit anlatımla iş ispatı, yüksek işlemci gücü ve çaba gerektiren bir sorunu çözmeye benzemektedir.

Blockchain Çalışma Sistemi

Blockchain nasıl çalışır sorusunun cevaplanması için bilinmesi gerekilen birkaç teknik terim vardır. Ancak adından da anlaşıldığı gibi blockchain sisteminde bulunan veriler bloklar biçimde saklanmaktadır. Madenci olarak adlandırılan ve ağa bağlı olan bilgisayarlar, işleme alınan verilerin bir araya getirilmesi ve şifrelenmesi görevlerini yerine getirmektedir. Sonrasında uygun bir biçimde arşivleyerek blok haline getirmektedir. İşlemlerin sonucunda ise, verilerin hepsi hashe dönüştürülmektedir. Bu açıdan hash, en basit tanımıyla özet fonksiyonlardır. Blockchain sisteminde, node yani düğüm isimli gönüllü kullanıcılar ağa destek vermektedir. Bu katılımcıların görevi ise, blokları ve şifreleme bilgilerini kontrol etmektir. Yeterli onayın alınması sonucunda blok, zincire eklenebilmektedir. Birbiri doğrultusunda özel olarak şifrelenen bu bloklar sıralı bir biçimde listelenerek hayali bir zincir oluşturmaktadır. Bu işlemin ardından madenciler, kullandıkları konsensüs yapısı kapsamında ödül kazanmaktadır.

Bitcoin Üzerinden Blockchain Çalışma Sistemi

Blockchain çalışma yöntemi konusunun Bitcoin üzerinden anlatılması, çalışma sisteminin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu açıdan Blockchain’in çalışma sistemi üç basamakta gerçekleşmektedir. Bunlardan ilki transactionın yaratılmasıdır. Örnek üzerinden gidilecek olursa, Bitcoin’e sahip olmak ve alım – satım işlemlerinin gerçekleştirmek için cüzdana gerek duyulmaktadır. Cüzdan uygulamasına sahip olunmasından sonra ise iki adet adres verilmektedir. Bu açıdan açık adres, kullanıcı ismi olarak; gizli adres, şifre olarak düşünülebilir. Eğer A kişi, B kişisine 10 Bitcoin göndermek istiyorsa, bu işlemi gerçekleştirmek için B kişisinin açık adresini bilmesi yeterlidir. Ancak transfer işlemleri boyunca cüzdan uygulaması arka tarafta çalışmaktadır. Bunun için ilk olarak kullanıcı adına bir transaction yaratmaktadır.

Transaction, banka çeki olarak düşünülebilir. Ancak blockchainde kullanıcıların Bitcoin bakiyeleri tutulmamaktadır. Kullanıcıların kaç Bitcoin’e sahip olduğu önceden adreslerine gönderilen Bitcoin’lerin toplamı sonucunda belli olmaktadır. Örnek için ise cüzdan uygulaması blockchain üzerinde daha önce A kişisine gönderilen Bitcoin’leri bulmak adına araştırma yapmaktadır. Sonrasında imzalama aşaması bulunmaktadır. Bunun için yaratılan transactionın gerçekten A kişisinden çıktığının kanıtlanması gerekmektedir. Bu kanıtlama ise gizli adresin kullanımı ile yapılmaktadır. Böylelikle A kişisine ait olan gizli adres, A kişisinden Bitcoin gönderildiği bilgisini doğrulmaktadır. İkinci aşamada ise, transactionın onaylanması bulunmaktadır. Bunun için blockchain ağında bulunan madenciler, yaratılan transcationı Blockchain ağına eklemeden önce doğruluğunu kontrol etmektedir. Kontrol aşamasında ise imzanın doğru olup olmadığına ve referans edilen Bitcoin’lerin önceden kullanılıp kullanılmadığına bakılmaktadır.

Eğer bu kontrollerde herhangi bir sorun çıkmazsa son aşamaya geçilmektedir. Üçüncü aşamada transactionın zincire eklenmesi sağlanmaktadır. Bloğun zincire eklenebilmesi için ise bu blok bütün nodelara yayılmaktadır. Ancak bu işlemin zor olması gerekmektedir. Çünkü kolay bir şekilde blok ekleme işlemi gerçekleştirilirse, herkes aynı anda zincire blok eklemeye çalışacaktır. Bunun sonucunda ise zincirde dallanmalar ortaya çıkacaktır. Bu açıdan proof of work yöntemi ile blok eklemek isteyen madencilerin bilmeceyi çözmesi gerekmektedir.