Türkiye Ar-Ge’ye Google’ın üçte biri kadar yatırım yaptı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı “2021 Yılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması” bültenine nazaran, Ar-Ge bilgilerine ait şimdiki idari kayıt bilgi sayısı ve çeşitliliği son yıllarda artış gösterdi. Bu nedenle milletlerarası referans kaynağı olan “Frascati Kılavuzu”nun tekliflerine uygun olarak hesaplama prosedürü tekrar gözden geçirildi ve yeni datalar doğrultusunda yol değişikliğine gidildi.

Bu kapsamda yeni hesaplama sistemine uygun olarak 2015-2021 periyodundaki datalar güncellendi.

Güncellenen datalara nazaran, gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması, 2021’de bir evvelki yıla kıyasla 32 milyar 670 milyon lira artarak, 101 milyar 738 milyon liraya yani 11,4 milyar dolara çıktı.

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2020’de yüzde 1,37 iken, 2021’de yüzde 1,4’e yükseldi.

Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 61,3 ile en büyük hisseye sahip oldu. Bunu yüzde 34,2 ile yükseköğretim takip etti. Kar hedefi olmayan kuruluşlar tarafından yapılan harcamaların da dahil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam içindeki hissesi yüzde 4,5 oldu. İşçi harcamaları yüzde 48,9 ile en büyük kalemi oluşturdu.

Ar-Ge harcamalarının 2021’de yüzde 54,6’sı mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken, genel devlet Ar-Ge harcamalarının yüzde 27,5’ini, yükseköğretim yüzde 16,4’ünü, yurt dışı kaynaklar yüzde 1,5’ini ve başka yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak yüzde 0,03’ünü finanse etti.

Ar-Ge işçisi sayısı 222 bine yaklaştı

Tam vakit muadili (TZE) cinsinden 2021’de toplam 221 bin 811 kişi Ar-Ge işçisi olarak çalıştı. Dallar prestijiyle dağılımına bakıldığında TZE cinsinden toplam Ar-Ge çalışanının 2021’de yüzde 67,4’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 28,2’si yükseköğretimde ve yüzde 4,4’ü kar hedefi olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet dalında yer aldı.

TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi sayısı, 2021’de 71 bin 301 kişi ile toplam işçi sayısının yüzde 32,1’ini oluşturdu. Bölümler prestijiyle bakıldığında bayan Ar-Ge işçi oranı yükseköğretimde yüzde 45,7, kar gayesi olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette yüzde 30,4, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 26,6 oldu.

Yüzde 32,2’si doktora ve muadili eğitim seviyesine sahip

Öğrenim durumuna nazaran incelendiğinde, Ar-Ge çalışanının yüzde 34,9’unun lisans eğitim seviyesine sahip olduğu görüldü. Bunu yüzde 31,2 ile doktora yahut muadili, yüzde 24,3 ile yüksek lisans, yüzde 4,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,8 ile lise ve altı kategorileri takip etti.

TZE cinsinden Ar-Ge işçisinin eğitim durumuna nazaran dağılımı ise sırasıyla, yüzde 48 ile lisans, yüzde 20,7 ile yüksek lisans, yüzde 18,3 ile doktora yahut muadili, yüzde 6,7 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 6,3 ile lise ve altı eğitim seviyesi halinde oldu.

İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflaması (İBBS) 2. Seviyeye nazaran, 2021’de harcamaların en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 29,7’sini gerçekleştiren “İstanbul” iken, bunu yüzde 28,2 ile “Ankara” ve yüzde 9,2 ile “Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova” bölgesi takip etti.

Toplam Ar-Ge işçi sayısının yüzde 29,5’i “İstanbul”, yüzde 19,3’ü “Ankara” ve yüzde 8’i “Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova” bölgesinde istihdam edildi.

Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2021’de gerçekleştirilen 62 milyar 400 milyon liralık harcamanın yüzde 53,5’i Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Bunların yüzde 85,1’i, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan teşebbüsler tarafından yapıldı.

2021’de imalat endüstrisinde gerçekleştirilen 35 milyar 613 milyon lira Ar-Ge harcamasının yüzde 46,3’ünün yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan teşebbüsler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. Bu oran 2015’te yüzde 35,1’di.

İmalat endüstrisindeki toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 39,6’sı orta yüksek teknoloji, yüzde 9,6’sı orta düşük teknoloji ve yüzde 4,5’i düşük teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler tarafından yapıldı.

2021’de en fazla araştırmacının 24 bin 630 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüsler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 16 bin 720 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüsler takip etti.

Ar-Ge’ye en yüksek yatırım Google’dan

2021’de en Ar-Ge’ye en çok yatırım yapan şirket ise Google oldu.

2021’de Google Ar-Ge’ye 31,562 milyar dolarlık yatırım yaptı.

Aynı devirde Meta Ar-Ge’ye 24,655 milyar dolar harcarken, PayPal için bu sayı 3 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Böylece, Türkiye’nin toplam Ar-Ge yatırımı Google’ın neredeyse üçte biri oranında gerçekleşmiş oldu.