Yatırım alan teşebbüslerin vergilendirilmesi, girişimcileri nasıl etkileyecek?

Hande Berktan

Geçtiğimiz sene yatırım almış ve emisyon primi elde etmiş teşebbüsleri etkileyecek ek vergi kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Emisyon primi ile 2022’de yatırım alan teşebbüsler yüzde 10 vergi ödeyecek.

Yatırımcılar ve teşebbüsçüler, Resmi Gazetede yayımlanan ‘Bazı Alacakların Yine Yapılandırılması ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ ile getirilen ve yatırım alan teşebbüslerin de ödemekle yükümlü kalacağı yeni ek verginin, Türkiye’nin teşebbüs ve yatırımlara olumsuz tesirleri olacağı görüşünde.

Teknoloji dünyasının girişimcileri ve yatırımcıları, yeni verginin girişimcilik ekosistemine tesirlerini Bloomberg HT için kıymetlendirdi.

“Beklenmedik vergisel düzenlemeler, yabancı yatırımcıları huzursuz eder”

Finberg İdare Şurası Üyesi ve yatırımcı İhsan Elgin, öngörülemeyen, birdenbire getirilen vergilerin girişimcilik ekosistemine her vakit ziyan verdiğini söyledi. İhsan Elgin “Bu karar alınırken girişimcilik dünyasına böylesine ziyan vereceğinin farkında olunduğunu düşünmüyorum. Büyümesi için yıllardır efor verilen girişimcilik ekosisteminin az sayıda yatırım almış teşebbüslerinin bölgesel rekabette çaba edip büyümek için kullanacağı sermayesinden vergi almak stratejik olarak hakikat atak değil. Zira bu bir gelir değil. Esasen yeni kurulan teşebbüsler birinci etapta kar eden yapılar dahi değil. Bu üzere beklenmedik düzenlemeler her vakit yabancı yatırımcıları huzursuz eder. Zira yatırdığınız fiyatın belirli bir oranı bir anda teşebbüsün bütçesinden çıkıp vergiye gidiyor. Öngörülemeyen gelişmeler piyasalara itimat vermez” değerlendirmesini yaptı.

“Vergiler, start-up’ların merkezlerini, yatırımcı dostu ülkelere taşımalarına neden olur”

Comodif CEO’su ve TÜBİSAD İdare Şurası Üyesi teşebbüsçü Serdar Urçar, yatırım alan teşebbüslere getirilen yüzde 10 oranındaki verginin start-up’ların merkezlerini, Avrupa’da, girişimcilere cazip şartlar sağlayan ülkelere kaydırabilecekleri tasasını lisana getirdi. Comodif CEO’su Urçar “Erken kademedeki yani çekirdek öncesi yatırım alan start-up’lara ve scale-up‘lara, bu ek verginin olumsuz tesirlere olacak. Bu vergi, yatırım almış, yeni kurulmuş teknoloji şirketlerinin ömrünü kısaltabilir. Zira yatırım alındıktan sonra bu paranın bir kısmı insan kaynağına bir kısmı pazarlamaya ve değerli bir kısmı de eser geliştirmeye harcanır. Bugün getirilen bu vergi, yatırım alan teşebbüslerin operasyonlarını sekteye uğratacaktır. Bu vergilendirme yatırım çeşidine çıkacak olan teşebbüslerin, birebir vakitte yatırım almasını zorlaştıracak bir karar” dedi.

Serdar Urçar “Bu vergilendirme, start-up’ların merkezlerini Türkiye’den, Hollanda, İngiltere, Almanya, Estonya ve Malta üzere start-up dostu, cazip ve esnek şartlar sağlayan ülkelere taşımalarına neden olur. Kelam konusu ek vergi uygulaması, yurt dışında şirket kurma taleplerini artırabilir. Vergilendirme Türkiye’deki girişimcilik ekosistemini olumsuz etkileyen bir öge olacak” ihtarında bulundu.

“Bu vergi yanlışlığı, şirketleri sürdürülebilir kılmak için kesinlikle düzeltilmeli”

Türkiye Bilişim Vakfı ve Boğaziçi Ventures İdare Heyeti Üyesi Barış Özistek, kimi teşebbüslerin kasasında bu vergiyi ödeyecek nakitlerin dahi bulunmadığını hasebiyle önemli mağduriyetler olacağını, şirket kurucuları ve idare heyeti üyelerinin vergi cezaları ile karşı karşıya kalmasının kelam konusu olacağını söyledi. Barış Özistek vergilendirmeye ait “Emisyon primlerinden yüzde 10 vergi alınması konusu maalesef Türkiye teşebbüs ekosistemini derinden yaralayan ve uzun periyotlu ziyan veren bir karar. Emisyon primi dediğimiz mevzu aslında sermaye. Bu kararla sermayeden vergi alınmış oluyor. Bu durumdan en çok da teknoloji teşebbüsleri olumsuz etkileniyor olacaklar. Şirketlerine Türkiye ve yurtdışından yatırım alıp teknoloji geliştiren, doğal olarak bu süreçte bir gelir üretmeden aldıkları yatırımları teknoloji geliştirmek için istihdam ettikleri gruplarına aktaran teşebbüsler kasalarında kalan paranın değerli bir kısmını vergi olarak ödemekle karşı karşıyalar. Birtakım teşebbüslerin kasasında bu vergiyi ödeyecek bir nakit de bulunmuyor, hasebiyle önemli mağduriyetler doğması, şirket kurucuları ve idare konseyi üyelerinin vergi cezaları ile karşı karşıya kalması kelam konusu olacak” dedi.

“Teknoloji teşebbüslerini, Türkiye’de tutmak zorlaşacak”

Konuya örneklendirerek anlatan Özistek “Bir teşebbüsün, almış olduğu yatırımın yüzde 10’unu vergi olarak ödemesi aslında 5 aylık ömür mühletinin 3 aya düşmesi manasına geliyor. Türkiye Bilişim Vakfı, TÜBİSAD, TÜSİAD ve Girişimcilik Vakfı olarak farklı ortamlarda mevzuyu örnekleri ile lisana getirdik, hatta TBV ve TÜSİAD ortak bir basın açıklaması ile mevzunun hassasiyetine dikkat çektik. Lisana getirilen en büyük tasa, yatırımcıların sermayeden vergi alınması sonrasında Türkiye’deki teknoloji şirketlerine yatırım yapma konusunda çekinceli davranacakları ve Türk şirketlerin yurtdışına taşınmaları konusunda ısrarcı olacakları halinde oldu. Teknoloji teşebbüslerinin yurtdışına kurulması ya da taşınması çok kolay. Bu vergi sonrasında Türkiye’de bu şirketleri tutmamız çok güç olabilir. Uzun yıllar verilen uğraşlar ve devletin sağlamış olduğu teşvikler sonucunda milyar dolar üzerine çıkan bilişim ihracatını kaybedebiliriz. Şahsen çıkarılmış olan verginin gayesinin mutlaka teşebbüslere gelen yatırımdan, yani sermayeden vergi olmak olduğunu düşünmüyorum. Bu yanlışlık kesinlikle düzelecektir, aksi durumda teknoloji teşebbüsleri ve yatırım ekosisteminin gelişiminin durması ve hatta gerilemesi kaçınılmazdır. Vergi yüzünden batan, çalışan maaşlarını ödeyemeyen ya da şirketlerini apar topar yurtdışına taşıyan şirketleri çok kısa mühlet içinde duyabiliriz, bu türlü bir şey yaşanmadan mevzuya tahlil bulunacağına eminim.” ikazında bulundu.

Kesinleşen yeni vergi bu yıl içerisinde iki basamaklı olarak ödenecek. Kar eden ya da ziyan eden fark etmeksizin tüm teşebbüsleri bağlayan bu kararın sonucunda vergi, Nisan ve Ağustos aylarında eşit taksitlerle ödenecek.