KKM’de tüm hudutlar kalktı faizler yükselişe geçti

Birol BOZKURT

Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran bankaların KKM’lere uygulayacağı fa­iz oranı, Merkez bankasının belirle­diği siyaset faizinden düşük olma­yacak. Ayrıyeten daha evvel belirlenen faiz üst hududu da kaldırılacak. Kara­rın akabinde harekete geçen banka­lar faiz oranlarını iki kat yükseltti. KKM hesaplarında vadelerde de dü­zenlemeye gidildi. Düzenlemeye gö­re, daha evvel ilgili bildiride yer alan, “Banka tarafından yurt içi yerleşik gerçek şahıslar ve yurt içi yerleşik tü­zel şahıslar için 3 ay, 6 ay yahut 1 yıl va­deli Türk Lirası mevduat yahut katıl­ma hesabı açılır” sözü değiştirildi.

Bankalar yarışa süratli girdi

Kur Muhafazalı Mevduata (KKM) uygulanan faiz üst sonunun kaldı­rılmasının akabinde hem kur koru­ması hem faiz almak isteyenler için faiz yüzde 11.5’ten yüzde 25’e kadar fırladı. Kur Muhafazalı Mevduat he­sapları Aralık 2021’de dövizde ya­şanan rekor yükselişi durdurmak için uygulamaya başlandı. Bu uygu­lamada bankalar siyaset faizinin en fazla 3 puan üzerinde faiz vere­biliyorlardı. Bankalar ayrıyeten döviz mevduatlarını tarihte görülmemiş seviye olan yüzde 14’e olağan Türk Lirası faiz oranlarını yüzde 31’e ka­dar çıkardı. Merkez Bankası’nın bir yandan faiz indirimine devam etmesi, öteki yandan da bankalara uyguladığı üst sonu kaldırması di­ğer yandan art kapıdan faiz artışı manasına da geliyor. KKM hesapla­rında şayet vade sonunda kur fiyatı artmış olursa ortadaki farkı Hazine ödüyor. 2022’de kurda yükseliş ol­du lakin o denli yüksek oynaklık halin­de değil Merkez Bankasının kontro­lünde bir artış gerçekleşti ve Hazi­ne Ve Merkez Bankası’nın KKM’ye ödediği kur farkı da 181.5 milyar TL oldu.

“Borsa yatırımcısı KKM’ye kaçabilir”

KKM’de daha evvel atılan adımla­rın döviz kurunu 18 TL düzeyinde tutmaya yetmediğini belirten Mar­baş Menkul Genel Müdür Yardım­cısı Soner Kuru, alınan son kararın KKM’ye olan ilgiyi artıracağını söy­ledi. Kuru, “Bu durumun borsaya tesiri ise negatif olacaktır. Seçim öncesinde bu belirsizlik dönemin­de inançlı liman tercih edecek ta­sarruf sahiplerinin borsadan satış yaparak KKM’ye dönmesini bekle­yebiliriz” diye konuştu.

“KKM’de faiz yüzde 25-30’a yükselebilir”

Eski düzenlemede KKM faizi en fazla Merkez Bankası’nın politi­ka faizinden 3 puan daha fazla ola­biliyordu. Daha ocak ayında evvel döviz dönüşümlü hesaplar için fa­iz tavanı kaldırıldıktan sonra faiz­lerin kimi bankalarda yüzde 20’ye kadar çıktığı görülmüştü. KKM’de üst hududun büsbütün kalkmasıyla faiz oranının yüzde 25-30 civarına çıkmasını bekleyen Trive Yatırım Araştırma Yöneticisi Serdar Pazı, “Kur muhafazalı mevduatın daha ca­zip hale getirilmesi ve seçimlerden evvel bir döviz talebi oluşmama­sı ismine TL ile yapılan KKM mev­duatında da üst hudut kaldırıldı. Bu atağın sonucu olarak bankala­rın kaynak maliyetinin yükselme­si ve aylık mevduat faizlerinin yer­leştiği bant olan %25-%30 düzeyi­ne yakınsaması beklenebilir” diye konuştu.

Halka arzlarda eşit dağıtım periyodu başladı

KKM tarafında hudutlar kalkarken Sermaye Piyasası Konseyi da halka arzlarda kişisel yatırımcıya eşit dağıtım kararı alındığını duyurdu. Buna nazaran SPK, aldığı kararla halka arz edilen hisselerin piyasa bedeli 750 milyon lira ve altı olan halka arzlarda borsada satış tekniğinin uygulanacağını duyurdu. Evvelki uygulamada bu hudut 250 milyon TL düzeyindeydi. Karara nazaran daha evvel kurumsal yatırımcı olarak bedellendirilen birtakım kurum ve kuruluşlar ferdi yatırımcı kapsamında alındı. Mevzuyu DÜNYA’ya kıymetlendiren uzmanlar KKM kararının nispeten borsayı negatif etkileyeceğini söylerken halka arz kararının ferdi yatırımcıyı borsaya çekme konusunda müspet tesir yapabileceğini düşünüyor.

Alınan kararda ferdî yatırımcı tarafından gelen ilginin gözetildiğini ve yatırımcıların menfaatlerinin korunmasının amaçlandığını yönelik bir adım olduğunu düşündüklerini söyleyen Soner Kuru, “Oransal dağıtıma sınırlama getirilmiş olmasını, düzey itibariyle piyasayı müdafaaya yönelik bir adım olarak kıymetlendiriyoruz.

Özellikle oransal halka arzlara daha yüksek fiyatta talep göndermek isteyen yatırımcı, pay satışı yoluna gittiği için piyasa fiyatlamaları üzerinde baskı oluşuyordu, alınan kararla bu tesir de sınırlanmış olacak” sözlerini kullandı. Halka arz konusunda da yapılan değişiklikler olumlu olduğunu söyleyen Serdar Pazı, kurumsal yatırımcının ilgisinin seçim atmosferi hasebiyle sonlu kalma ihtimalinin de akılda bulundurulması gerektiğini söyledi. Pazı, “Borsada geçtiğimiz yıl enflasyon rallisi yaşadık, 1 milyondan fazla yeni yatırımcı geldiğini gördük. Bunların çoğunluğu halka arzlarla geldi.

Şimdi mevduat faizleri üst geliyor, KKM faizinde limit kaldırılıyor, enflasyon geçtiğimiz yıl kadar yüksek değil. Bu durum payları daha az cazip hale getiriyor. Yeni düzenlemeler olumlu, fakat halka arzlara olan talep seçim öncesi devirde sonlu kalacaktır. Hasebiyle yatırımcıların ortasında eşitliğin sağlanması olumlu lakin buradan sonra katkısı sonlu kalacaktır.” sözlerini kullandı.

Borsa birinci çeyrekte kaybettirdi

BIST 100 endeksi, Ocak-Mart devrinde yüzde 12’nin üzerinde düşüşle 4 bin 900 puanın altına gerileyerek pandemiden bu yana en berbat birinci çeyrek performansı kaydetti. Uzmanlar yaşanan düşüşte seçim meçhullüğü ve KKM, TL mevduat ve altın üzere alternatif yatırım araçlarının ön plana çıkmaya başlamasının tesirli olduğu görüşünde. Aylık bazda bakıldığında 2023 yılının birinci ayını yüzde 9,7 kayıpla tamamlayan Borsa İstanbul, Şubat ayını yüzde 5,2 primle tamamladı.