TAİK’ten “Türkiye-ABD münasebetleri için yeni yol haritası” önerisi

Yalçındağ, AA’ya yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Orta Asya’ya yakınlığının ABD’li firmaların Türkiye’ye ilgisini arttıran kıymetli bir etken olduğunu vurguladı.

ABD’li firmaların Türkiye yatırımlarına bakıldığında, direkt yabancı yatırımlarda ABD’nin daima birinci 5’te yer aldığını hatırlatan Yalçındağ, “Örneğin, 2020 yılında ABD, en çok yatırım yapan 2. ülke pozisyonundaydı. Partner kuruluşlarımızdan AmCham’in bilgilerine nazaran, 110’dan fazla Amerikan firmasının Türkiye’de yaklaşık 50 milyar dolarlık yatırımla 100 binden fazla bireye istihdam sağladığını biliyoruz. Bu sayılar ve Amerikan firmalarıyla sürdürdüğümüz yakın alaka bizler için çok değerli.” tabirlerini kullandı.

Özellikle altı çizilmesi gereken bir başka konunun, Türkiye pazarında faaliyet gösteren ABD menşeli firmaların büyük bir kısmının dünya markası ve Fortune 500 listesinde yer alması olduğunu vurgulayan Yalçındağ, Amazon, Ford, CitiBank, P&G, Goldman Sachs ve The Coca Cola Company üzere Fortune 500 firmalarının uzun yıllardır Türkiye’de faaliyet gösterdiğini anlattı.

“Yatırımların ve iş münasebetlerinin güçlenerek artacağından hiç kuşkum yok”

Mehmet Ali Yalçındağ, “Önümüzdeki kısa devir içerisinde iki ülke ortasındaki alakaların olağanlaşması, Türkiye’nin Çin’e karşı öne çıkması ile bu şekil yatırımların ve iş bağlantılarının güçlenerek artacağından hiç kuşkum yok.” dedi.

Geçen yıl Türkiye ile ABD ortasındaki dış ticaret hacminin yüzde 15 artarak 32,1 milyar dolar düzeyine yükseldiğini bildiren Yalçındağ, iki ülke ortasındaki ticaretin geçen yılın birinci çeyreğinde 7,7 milyar dolar olduğunu aktardı.

Yalçındağ, şöyle devam etti:

“İhracatımız geçtiğimiz yılın birinci çeyreğinde 4 milyar doların biraz üzerinde iken, 2023’ün birinci çeyreğinde 3,7 milyar dolara düştü. İthalatımız ise hem 2021 hem de 2022 yılının birinci çeyreğinde 3,7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Ticaret hacmi sayılarındaki düşüşü değerlendirirken global emtia fiyatlarında bir gerileme olduğunu, münasebetiyle ticaret sayılarında da bir gerileme görebileceğimizi altını çizmek gerekiyor. ABD tarafındaki datalar de Türkiye’nin bilhassa Teksas, New Jersey ve Kaliforniya eyaletlerine ihracatının yavaşladığını gösteriyor. Teksas özelinde, işlenmiş petrol ve otomotiv ihracatımız son aylarda azalış trendine girmiş durumda. Bu ortada, navlun fiyatları ve gümrük fiyatları münasebetiyle farklılıklar gösterse de ABD tarafındaki datalar, iki ülke ortasındaki ticaret hacminin yılın birinci çeyreğinde 7,6 milyar dolar düzeyinde olduğunu gösteriyor.

2022 satın alma gücü paritesine nazaran, ABD, ulusal geliriyle dünyanın en büyük ikinci, kişi başı geliriyle ise sekizinci ülkesi pozisyonunda. 300 milyonu aşan nüfusu ile de değerli bir pazar imkanı sağlıyor. Yalnızca Teksas eyaleti, dünyanın en büyük sekizinci iktisadı. Ayrıyeten, ABD’nin Kanada ve Meksika ile yaptığı STA’lar sayesinde çok daha geniş bir pazara erişim fırsatımız var. Bu açıdan bakıldığında, Türk yatırımcıların önünde üretim kapasitelerini geliştirebilecekleri, ihracatlarını artırabilecekleri ve üçüncü pazarlara açılabilecekleri dünyanın en büyük özgür piyasası bulunuyor. Birçok şirketimiz, eyaletler bazında pazar araştırmaları yaparak e-ticaretten perakende bölümüne, start-up (yeni girişim) ekosisteminden savunma sanayine kadar birçok bölümde faaliyet göstermeye çalışıyor. Tüm bunlara ek olarak, Amerika pazarının büyüme eğiliminde olması ve Çin ile yaşanan gerginlikler sonrası alternatif ithalatçı arayışları, Türkiye için öne çıkan fırsatlar ortasında yer alıyor. Çin’e alternatif dallar, doğal ki navlun maliyetlerinden kaynaklı olarak rekabetçiliğimizin azaldığı bölümler olmasına rağmen son yıllarda artan ticaret hacmimiz ve Türk mallarının ABD piyasasında tanınırlığının artması, Türk yatırımcıları teşvik eden sebepler olarak öne çıkıyor.”

“Miami çok avantajlı hale geldi”

Yalçındağ, ABD idaresinin, son yıllarda işsizliğin azaltılmasıyla ilgili kapsamlı çalışmalar yaptığını söz etti. ABD’nin 50 eyaletinde farklı düzeylerde teşvikler verildiğini anlatan Yalçındağ, ABD’nin eyalet bazından incelenmesi ve kelam konusu yatırımların eyaletlerin teşvik siyasetlerine nazaran yönlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Yalçındağ, “Örneğin, Florida eyaletinin Miami kenti, dünyanın her tarafından gelen yatırımcılar için çok avantajlı hale geldi. Florida, hem bireyler hem de işletmeler için kıymetli vergi avantajları sağlıyor. Şahıs şirketleri için ferdî gelir vergisi ve devlet gelir vergisi istenmiyor. Tüm bu gelişmeler ışığında eyalet, Orlando ve Jacksonville kentlerine gerçek büyüyor.” diye konuştu.

TAİK olarak, ABD’de eyalet bazlı etkinlikler düzenlemeyi, bu etkinlikler vasıtasıyla Türk-Amerikan iş dünyalarını birbirine daha sıkı bağlarla bağlamayı hedeflediklerini aktaran Yalçındağ, iki taraf ortasındaki potansiyeli bilen, ikili ekonomik ve ticari ilgileri geliştirme şuurunda olan bir kurum olarak, sonuç odaklı etkinliklerle ticareti geliştireceklerine inandıklarını, bu istikamette çalışmalarını sürdürdüklerini kaydetti.

“Türkiye, bu değişimde yerini almalı”

Geçen yılın datalarına nazaran, mücevherat ihracatının, bilhassa de gümüş ihracatının öne çıktığını aktaran Yalçındağ, şunları kaydetti:

“Bunun haricinde en çok makine bölümünde ihracat yaptığımızı söyleyebiliriz. Almanya ve Rusya’dan sonra ABD, Türkiye’nin en çok makine ihracatı yaptığı üçüncü ülke. Turbo jetler, buzdolabı ve motorlar en çok ihracat yaptığımız eser kümeleri. Otomotiv, Türkiye için ABD’ye ihracatta değerli bir bölüm. 2022 yılında 1,2 milyar dolar ihracat yaparken, 290 milyon dolara yakın ithalat yapmışız, net ihracatçı olduğumuz en değerli kesim. Halı, çimento, demir çelik çubuklar ihracatımızda öne çıkan öteki kalemler. Başka taraftan, son 4-5 yıldır ABD, Çin’den yaptığı ithalatı peyderpey düşürme siyaseti izliyor. Lider Biden, ikili bağlantıyı tekrar şekillendirmek maksadıyla Çin malları üzerindeki tarifeleri sürdürürken, yeni ticaret kısıtlamaları getirdi. Bu bağlamda ABD, Çin’e alternatif Tayvan, Vietnam, Kamboçya üzere pazarlardan satın almalar yapıyor. Türkiye, bu değişimde yerini almalı, Türk hükümeti ve iş dünyası bu süreci uygun değerlendirmelidir. Bu süreç, birebir vakitte Amerikalı paydaşlarımız için de siyasetlerine uyumlu kazan-kazan münasebeti oluşturuyor. Özelikle seçim sonrası ilgilerin geliştirilmesinde bu konjonktür değerli rol oynayabilir. Bu tarafıyla TAİK olarak, iki ülke ortasındaki STA ve 100 milyar dolar ticaret maksadı çerçevesinde yeni bir yol haritası belirleyip yeni rotanın ikili ticarete kutup yıldızı olmasını diliyoruz. “